New income tax return forms Details: આવકવેરા વિભાગે નાણાકીય વર્ષ 2023-24 (AY 2024-25) માટે આવકવેરા પર ઓનલાઇન ટેક્સ રિટર્ન ફોર્મ, ITR-1, ITR-2 અને ITR-4 ઉપલબ્ધ કરાવ્યા છે. ઈ-ફાઈલિંગ પોર્ટલ 1 એપ્રિલ, 2024થી શરૂ થઈ રહ્યું છે. આનો અર્થ એ થયો કે કરદાતાઓ હવે આ ફોર્મનો ઉપયોગ કરીને નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માટે તેમના ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરી શકે છે. અગાઉ, ટેક્સ વિભાગે ITR-1, ITR-2 અને ITR-4 માટે ઑફલાઇન એક્સેલ યુટિલિટી બહાર પાડી હતી.
આ ઉપરાંત, નાણાકીય વર્ષ 2023-24 (AY 2024-25) માટે ITR-1, ITR-2, ITR-4 અને ITR-6 પણ હવે ઉપલબ્ધ છે. નાણાકીય વર્ષ 2023-24 (AY 2024-25) માટે આવકવેરા રિટર્ન ફાઈલ કરવાની છેલ્લી તારીખ 31 જુલાઈ, 2024 છે.
ITR ફાઇલ કરવા માટે કયા દસ્તાવેજોની જરૂર છે?
તમે તમારું ITR ઓનલાઈન, આંશિક ઓનલાઈન અને આંશિક ઓફલાઈન મોડ દ્વારા ફાઈલ કરી શકો છો. બંને પદ્ધતિઓ માટે તમારે નીચેના દસ્તાવેજોની જરૂર પડશે:
- ફોર્મ 16 (જો પગારદાર હોય તો)
- ફોર્મ 16A (જો અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી આવક હોય તો)
- અન્ય કોઈપણ TDS પ્રમાણપત્ર
- વ્યાજ પ્રમાણપત્ર
- પગાર કાપલી વગેરે.
સ્ટેપ 1: તમારી આવક મુજબ યોગ્ય ITR ફોર્મ પસંદ કરો
આ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે કારણ કે ખોટું ફોર્મ પસંદ કરવાથી તમારી પરત કરવાની પ્રક્રિયામાં વિલંબ થઈ શકે છે. તમારા માટે કયું ફોર્મ શ્રેષ્ઠ છે તેનો સારાંશ અહીં છે:
ITR-1 (સહજ): આ સૌથી સરળ સ્વરૂપ છે જેમાં પગારદાર, પેન્શનરો અથવા એક આવકના સ્ત્રોત દ્વારા 5000 રૂપિયાથી વધુ કૃષિ આવક ધરાવતા વ્યક્તિઓનો સમાવેશ થાય છે. માલની આવક લાંબા સમયથી ચાલતી અસ્કયામતોના વેચાણ સાથે સંબંધિત હોઈ શકે છે અને તેને કલમ 10(38) હેઠળ મુક્તિ મળવી જોઈએ. આ સિવાય તમામ સ્ત્રોતોમાંથી કરદાતાની કુલ આવક નાણાકીય વર્ષમાં 50 લાખ રૂપિયાથી વધુ ન હોવી જોઈએ.
ITR-2: આ ફોર્મ તેમના માટે છે જેમની સ્થિતિ થોડી મજબૂત છે. કરદાતાઓ કે જેઓ એક કરતાં વધુ પ્રોપર્ટી ધરાવે છે અથવા કેપિટલ ગેઇન કર્યો છે તેઓ ITR-2 નો ઉપયોગ કરીને તેમના ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો વિદેશમાં મિલકત હોય, વિદેશી ખાતા પર હસ્તાક્ષર કરવાની સત્તા હોય અથવા આવકના સ્ત્રોતોમાંથી એક 5000 રૂપિયાથી વધુની કૃષિ આવક હોય તો ITR-2 ફોર્મનો ઉપયોગ કરવો પડશે. તે એવા લોકો માટે પણ છે જેમની આવકમાં લોટરી, ઘોડેસવારી, જુગાર વગેરેમાંથી આવકનો સમાવેશ થાય છે અને જેમની પાસે ટૂંકા અને લાંબા ગાળાના મૂડી લાભો ઉપલબ્ધ છે.
ITR-4 (સુગમ): આ ફોર્મ પગારદાર અને પેન્શનરો તેમજ નાના વેપારીઓ અને વ્યાવસાયિકો માટે યોગ્ય છે. બિઝનેસ કે પ્રોફેશનલમાંથી આ લોકોની આવક 50 લાખ રૂપિયાથી વધુ નથી. કલમ 44 AD, 44 ADA અને 44 AE હેઠળ ટેક્સ ચૂકવતા વ્યવસાયો અને આ વ્યવસાયોમાંથી આવક મેળવનારા કરદાતાઓ તેમના રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે ITR-4 નો ઉપયોગ કરી શકે છે.
સ્ટેપ 2: તમારું ITR ઓનલાઈન ફાઈલ કરો
મોટાભાગના લોકો માટે ઓનલાઈન ફાઇલિંગ એ સૌથી અનુકૂળ પદ્ધતિ છે. પ્રક્રિયા કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તે અહીં છે:
- આવકવેરા વિભાગના ઈ-ફાઈલિંગ પોર્ટલ https://www.incometax.gov.in/iec/foportal/ પર જાઓ.
- જો તમે નવા વપરાશકર્તા છો તો નોંધણી કરો, અન્યથા તમારા વર્તમાન ખાતામાં લોગ ઇન કરો.
- “ફાઈલ ઈન્કમ ટેક્સ રિટર્ન” વિભાગ પર જાઓ અને નાણાકીય વર્ષ 2023-24 (આકારણી વર્ષ 2024-25) પસંદ કરો.
- તમારા માટે યોગ્ય ITR ફોર્મ પસંદ કરો અને વિભાગ દ્વારા અગાઉથી ભરેલ ટેક્સ ડેટા તપાસો. આ ડેટા તમારા ફોર્મ 16, 16A અને અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી મેળવવામાં આવ્યો છે. કોઈપણ ભૂલો સુધારો અને ખૂટતી માહિતી ભરો.
- જરૂરી માહિતી ભરો, દસ્તાવેજો અપલોડ કરો અને રિટર્ન સબમિટ કરો.
ફાઇલિંગનો ઑફલાઇન મોડ (આંશિક રીતે ઑનલાઇન)
જો તમારી પાસે ઈન્ટરનેટની મર્યાદિત ઍક્સેસ હોય અથવા તમે ઓનલાઈન ફાઈલિંગમાં અનુકૂળ ન હો, તો તમે અંશતઃ ઓનલાઈન, અંશતઃ ઓફલાઈન અભિગમ અપનાવી શકો છો. તે કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તે અહીં છે:
ITR ફોર્મ ડાઉનલોડ કરો: આવકવેરા વિભાગની વેબસાઇટ પરથી યોગ્ય ITR ફોર્મ (ITR-1, ITR-2 અથવા ITR-4) ડાઉનલોડ કરો.
ફોર્મ ભરો: ડાઉનલોડ કરેલ ફોર્મ જાતે ભરો. ખાતરી કરો કે તમે બધી જરૂરી માહિતી દાખલ કરો અને સહી કરો.
દસ્તાવેજો જોડો: ફોર્મ સાથે જરૂરી દસ્તાવેજોની ફોટોકોપીઓ જોડો, જેમ કે ફોર્મ 16, 16A, બેંક સ્ટેટમેન્ટ, રોકાણ પ્રમાણપત્ર વગેરે.
ચકાસણી પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરો: તમારે તમારા વળતરની ચકાસણી કરવી પડશે. આ કરવા માટે, નીચેની પદ્ધતિઓમાંથી એકનો ઉપયોગ કરો:
આધાર OTP: જો તમારો આધાર તમારા PAN સાથે લિંક છે, તો તમે આધાર OTP નો ઉપયોગ કરીને તમારું રિટર્ન ચકાસી શકો છો.
EVC (ઇલેક્ટ્રોનિક વેરિફિકેશન કોડ): તમે તમારા નેટ બેન્કિંગ એકાઉન્ટ દ્વારા EVC જનરેટ કરી શકો છો.
ITR-V સબમિશન: તમે ITR-V ફોર્મ ભરી શકો છો, તેના પર સહી કરી શકો છો, તેના પર ટેક્સ ભરી શકો છો અને તેને સેન્ટ્રલાઈઝ્ડ પ્રોસેસિંગ સેન્ટર (CPC) ને મોકલી શકો છો.
- ઑફલાઇન ફાઇલિંગ પ્રક્રિયામાં ચકાસણી માટે વધારાનો સમય લાગી શકે છે. સમયસર ફાઇલિંગની ખાતરી કરવા માટે શક્ય તેટલી વહેલી તકે તમારું રિટર્ન સબમિટ કરો.
- ફાઇલિંગની ખાતરી કરવા માટે શક્ય તેટલી વહેલી તકે તમારું રિટર્ન સબમિટ કરો.
સ્ટેપ 4: ભવિષ્ય માટે તૈયારી કરવી (AY 2024-25)
આગામી નાણાકીય વર્ષ માટે આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવાની પ્રક્રિયા મોટાભાગે સમાન રહેશે. જો કે, તમારે ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે ટેક્સ વિભાગ સમયાંતરે ફોર્મમાં ફેરફાર કરી શકે છે. તેથી, નવીનતમ અપડેટ્સ માટે હંમેશા આવકવેરા વિભાગની વેબસાઇટની મુલાકાત લો. આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવું એ એક મહત્વપૂર્ણ પ્રક્રિયા છે. પાછલા વર્ષોથી વિપરીત, આવકવેરા વિભાગે આ વર્ષે એપ્રિલને બદલે આવકવેરા રિટર્ન ફોર્મ ઘણું વહેલું જાહેર કર્યું છે. નવા નાણાકીય વર્ષની શરૂઆતમાં ટેક્સ વિભાગ દ્વારા ITR ફોર્મની ઓનલાઈન અને ઓફલાઈન બંને સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી છે. જો કે, ઘણા પગારદાર કરદાતાઓએ ITR ફાઇલિંગ પ્રક્રિયા શરૂ કરતા પહેલા જરૂરી TDS પ્રમાણપત્રો એકત્રિત કરવા માટે જૂનના અંત સુધી રાહ જોવી પડી શકે છે.
