જો તમે ભારતમાં રહો છો તો શક્ય છે કે તમે ક્યારેય ડોલર કે પાઉન્ડ જોયા ન હોય. જો કે, જે મુજબ ભારતીયો વિદેશ પ્રવાસો પર જઈ રહ્યા છે, મોટા ભાગના લોકોને ડૉલર અને પાઉન્ડ (ડોલર અને પાઉન્ડ સ્ટર્લિંગ સિમ્બોલ કેવી રીતે બને છે) વિશે ખબર હોવી જોઈએ. અમે અહીં યુએસ ડૉલર અને બ્રિટિશ પાઉન્ડ વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ. યુએસ ડોલરનું ચિહ્ન $ છે જ્યારે પાઉન્ડનું ચિહ્ન આના જેવું છે. હવે ભારતીય રૂપિયાની નિશાની પણ બનાવવામાં આવી છે, જે આ રીતે લખવામાં આવી છે.
જો તમે ભારતીય રૂપિયાના ચિહ્નને જોશો, તો તમને ખબર પડશે કે તે હિન્દી અક્ષર ‘R’ છે. ‘રૂપિયા‘માંથી ‘R’ ચિહ્ન નીકળ્યું તે સમજી શકાય, પણ અંગ્રેજી અક્ષર ‘D’ સાથે લખાયેલ ‘ડોલર‘ને દર્શાવવા માટે ‘S’ ચિહ્ન કેમ બનાવવામાં આવ્યું? એ જ રીતે, ‘પાઉન્ડ‘ દર્શાવવા માટે ‘L’ અક્ષરથી બનેલું ચિહ્ન પસંદ કરવામાં આવ્યું છે. આજે અમે તમને આ બંને ચિહ્નોથી સંબંધિત આ હકીકત જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ, જેથી તમે સમજી શકશો કે ડૉલર અને પાઉન્ડ લખવા માટે S અને Lનો ઉપયોગ શા માટે થાય છે.
ડોલરનું ચિહ્ન કેવી રીતે બનાવવામાં આવ્યું?
હિસ્ટ્રી વેબસાઈટના અહેવાલ મુજબ, સ્પેનિશ સંશોધકોને દક્ષિણ અમેરિકાની ધરતી પર મોટી સંખ્યામાં ચાંદી મળી આવી હતી. અહીંથી ચાંદી લઈને, સ્પેનિશ લોકોએ ચાંદીના સિક્કા બનાવવાનું શરૂ કર્યું જેને પેસો ડી ઓચો અને ટૂંકમાં “પેસો” કહેવામાં આવતું હતું. આ પેસો માટે પ્રતીક પસંદ કરવામાં આવ્યું હતું. આખો શબ્દ લખવાને બદલે તેણે માર્ક (ps) પસંદ કર્યો પણ S જે P ની ઉપર હતો. ધીમે ધીમે P ની સામેનું વર્તુળ અદૃશ્ય થઈ ગયું અને લાકડી રહી ગઈ, આ સાથે S ઉપર માત્ર એક લાકડી રહી ગઈ જે $ આના જેવી દેખાવા લાગી. આ ચિહ્ન સૌપ્રથમવાર 1770માં મળેલી સ્ક્રિપ્ટોમાં જોવા મળે છે. એટલે કે આ પ્રતીક અમેરિકાની રચના પહેલા જ અસ્તિત્વમાં આવ્યું હતું.
પાઉન્ડ ચિહ્ન કેવી રીતે બનાવવામાં આવ્યું હતું?
હવે ચાલો સમજાવીએ કે પાઉન્ડને L ની નિશાની કેવી રીતે મળી. લેટિનમાં, એક પાઉન્ડના પૈસાને તુલા રાશિ કહેવામાં આવતું હતું. ફક્ત આ તુલા રાશિના L પરથી, પાઉન્ડ સ્ટર્લિંગ ચિહ્ન £ બને છે. તમને જણાવી દઈએ કે ભારતીય ચલણનું પ્રતીક ઉદય કુમારે બનાવ્યું હતું. નાણા મંત્રાલય દ્વારા આયોજિત ઓપન કોમ્પિટિશનમાં મળેલી હજારો ડિઝાઈનમાંથી લોગોની પસંદગી કરવામાં આવી છે. આ સ્પર્ધામાં ભારતીય નાગરિકો પાસેથી નવા રૂપિયાના સિમ્બોલ માટેની ડિઝાઇન મંગાવવામાં આવી હતી.
