યુક્રેન પર રશિયન આક્રમણથી રશિયન કોલસા માટે સમસ્યા સર્જાઈ છે. હવે યુરોપના આકર્ષક બજારોમાં રશિયન કોલસાની માંગ ઘટી રહી છે અને રશિયાએ ભારત જેવા કેટલાક ખરીદદારો તરફ વળવું પડશે. ભારતને તેનાથી ઘણો ફાયદો થઈ રહ્યો છે કારણ કે રશિયા તેને રાહત દરે કોલસો વેચી રહ્યું છે. રશિયન કોલસા અનામતના બે અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે યુરોપના બજારોમાં, જ્યાં રશિયન કોલસો ખૂબ ઊંચા ભાવે ખરીદવામાં આવે છે, ત્યાં તાજેતરના દિવસોમાં કોલસાના વેચાણમાં તીવ્ર ઘટાડો થયો છે.
રશિયન કોલસાના અધિકારીઓએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું હતું કે જર્મની હજુ પણ રશિયન કોલસો ખરીદી રહ્યું હતું પરંતુ પોલેન્ડે એપ્રિલમાં રશિયન કોલસો ખરીદવાનું બંધ કરી દીધું હતું.
ઓગસ્ટમાં યુરોપના બજારોમાં રશિયન કોલસા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે
રશિયા પરના પ્રતિબંધોના ભાગરૂપે યુરોપિયન દેશો ઓગસ્ટથી રશિયન કોલસાની ખરીદી બંધ કરશે. આ પછી યુરોપ તેની જરૂરિયાત માટે દક્ષિણ આફ્રિકા અને ઓસ્ટ્રેલિયા પાસેથી કોલસો લઈ શકશે. દરમિયાન રશિયા પણ તેના કોલસા માટે બજાર શોધી રહ્યું છે.
ભારત માટે મોટો ફાયદો
રશિયાના કોલસાને ભારતના રૂપમાં મોટું બજાર મળ્યું છે, પરંતુ અહીં રશિયન કોલસાને યુરોપિયન બજારો જેટલો ભાવ નથી મળતો. ભારત રશિયા પાસેથી ઓછી કિંમતે બહુ ઓછો કોલસો ખરીદે છે, જોકે તાજેતરના સમયમાં ભારતે રશિયન કોલસાની ખરીદીમાં ઘણો વધારો કર્યો છે.
ન્યૂઝ એજન્સી રોઈટર્સના અહેવાલ અનુસાર, ભારત સરકારના અપ્રકાશિત ડેટા અનુસાર, ભારતે 20 દિવસમાં રશિયા પાસેથી કોલસા અને સંબંધિત ઉત્પાદનોની ખરીદીમાં 6 ગણો વધારો કર્યો છે.
આ બાબતથી પરિચિત એક સ્ત્રોતે જણાવ્યું હતું કે, “રશિયન વેપારીઓ ચૂકવણીની પદ્ધતિઓમાં ખૂબ જ ઉદાર છે અને ભારતીય રૂપિયા અને UAE દિરહામમાં વેપાર કરે છે. રશિયા તરફથી ડિસ્કાઉન્ટ ખૂબ જ આકર્ષક છે અને રશિયા પાસેથી વધુ કોલસો ખરીદવાનો આ ટ્રેન્ડ હવે બંધ થવાનો નથી.
રોયટર્સ અનુસાર, રુસો-યુક્રેન યુદ્ધ શરૂ થયાના ત્રણ મહિનામાં ભારતે ત્રણ સપ્તાહની અંદર રશિયા પાસેથી જે કોલસો ખરીદ્યો હતો તેના કરતાં બમણો જથ્થો ખરીદ્યો છે. ભારત અને રશિયા વચ્ચે કોલસાનો આ વેપાર વધી રહ્યો છે.
વિશ્વમાં કોલસાની નિકાસ કરતા ટોચના ત્રણ દેશોમાં રશિયાનો સમાવેશ થાય છે
રશિયા વિશ્વમાં કોલસાની નિકાસ કરતા ટોચના ત્રણ દેશોમાંનો એક છે. પરંતુ તે તેના મોટા ઉદ્યોગને પ્રતિબંધોથી બચાવવામાં અસમર્થ જણાય છે. યુદ્ધના કારણે રશિયાનો સ્ટીલ ઉદ્યોગ પણ પ્રભાવિત થઈ રહ્યો છે. પરંતુ રશિયાએ પેલેડિયમ ધાતુના ખાણકામમાં ઘટાડો કર્યો નથી, જે દર્શાવે છે કે યુદ્ધ પ્રતિબંધોની ઉદ્યોગ પર ઓછી અસર થઈ છે.
કોલસા પરના પ્રતિબંધોને કારણે રશિયાએ રાહત બજારો શોધવી પડી છે. દરમિયાન, જાપાન અને દક્ષિણ કોરિયાએ પણ રશિયન કોલસા પર પ્રતિબંધોની યોજના બનાવી છે.
કોકિંગ કોલ પર પણ પ્રતિબંધોનો માર પડ્યો
સ્ટીલ બનાવવા માટે વપરાતા રશિયન કોકિંગ કોલસાની પણ આ જ સ્થિતિ છે. યુરોપિયન બજારોમાં પ્રતિબંધોને કારણે, રશિયા હવે તેને ચીન અને ભારતને ડિસ્કાઉન્ટેડ રેટ પર વેચી રહ્યું છે. નેધરલેન્ડ સ્થિત આઈએનજી ગ્રૂપે આ મહિને તેના અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે ચીને એપ્રિલમાં રશિયન કોકિંગ કોલની આયાત બમણી કરી છે અને ભારતે પણ કોકિંગ કોલની આયાતમાં વધારો કર્યો છે.
યુરોપિયન બજારોમાંથી ભારત જેવા એશિયન દેશોમાં રશિયન કોલસાનું સ્થળાંતર એ પોતાનામાં એક પડકાર છે. એશિયામાં રશિયન કોલસો લાવવા માટે પૂરતી રેલવે વ્યવસ્થા નથી.
