ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રા 1 જુલાઈ, શુક્રવારથી પુરી, ઓડિશામાં શરૂ થઈ રહી છે. આ યાત્રા અષાઢ માસની શુક્લ પક્ષની બીજી તિથિથી શરૂ થાય છે. પુરી મંદિરથી શરૂ થઈને ભગવાન જગન્નાથ, બલભદ્ર અને સુભદ્રાનો રથ ગુંડીચા મંદિર પહોંચે છે. અહીં ભગવાન જગન્નાથ જી, બલભદ્ર જી અને સુભદ્રા જી અષાઢ શુક્લ દશમી સુધી રોકાય છે. આ પછી તેઓ તેમના મુખ્ય મંદિરમાં પાછા ફરે છે.
ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રાને લઈને ઘણી માન્યતાઓ છે. સૌથી પ્રચલિત માન્યતાઓમાંની એક એવી છે કે દ્વાપર યુગમાં એક દિવસ સુભદ્રાજીએ તેમના ભાઈ શ્રી કૃષ્ણને દ્વારકા આવવા કહ્યું. પોતાની બહેનની મનોકામના પૂર્ણ કરવા માટે ભગવાન કૃષ્ણએ સુભદ્રાજીને પોતાના રથ પર બેસાડ્યા અને દ્વારકાના દર્શન કરાવ્યા. આ માન્યતાના કારણે જગન્નાથજી, બલભદ્ર અને સુભદ્રાજીની રથયાત્રા કાઢવામાં આવે છે.
આ કથા ભગવાન જગન્નાથની મૂર્તિ સાથે જોડાયેલી છે
જૂના સમયમાં ઓડિશાના પુરી પ્રદેશનો રાજા હતો. તેનું નામ ઇન્દ્રદ્યુમ્ન હતું. એક રાત્રે જ્યારે તેઓ સૂતા હતા, ત્યારે ભગવાન જગન્નાથ તેમના સ્વપ્નમાં દેખાયા અને કહ્યું કે સમુદ્રમાં લાકડાના વિશાળ લોગ વહી રહ્યા છે. તેમને લાવો અને તેમાંથી અમારી ત્રણ મૂર્તિઓ બનાવો.
બાદમાં રાજાને સમુદ્રમાંથી લાકડાના વિશાળ લોગ મળ્યા. ભગવાન વિશ્વકર્મા એ લોગમાંથી ભગવાનની મૂર્તિ બનાવવા માટે વૃદ્ધ સુથારના રૂપમાં રાજાનો સંપર્ક કર્યો. રાજાએ તેમને મૂર્તિઓ બનાવવાની પરવાનગી આપી. ત્યારે વૃદ્ધ સુથારે એવી શરત મૂકી હતી કે જ્યારે મૂર્તિઓ નહીં બનાવાય ત્યારે તેના રૂમમાં કોઈ નહીં આવે. રાજાએ તેમની શરત માની લીધી. વૃદ્ધ સુથારે એક ઓરડામાં શિલ્પો બનાવવાનું શરૂ કર્યું. રૂમ બંધ હતો.
ઘણા દિવસો વીતી ગયા, વૃદ્ધ સુથાર ઓરડામાંથી બહાર નીકળ્યો નહીં. એક દિવસ રાણીએ વિચાર્યું કે વૃદ્ધ સુથાર ઓરડામાંથી બહાર જતો નથી. આ વિચારીને રાણીએ ઓરડાની બહાર ડોકિયું કર્યું અને સુથારની સ્થિતિ જાણવાનો પ્રયત્ન કર્યો. વૃદ્ધ સુથારે દરવાજો ખોલ્યો અને કહ્યું કે મૂર્તિઓ અધૂરી છે અને તમે શરત તોડી નાખી છે, તેથી હું હવે આ કામ પૂર્ણ નહીં કરું.
જ્યારે રાજાને આ વાતની જાણ થઈ ત્યારે તે ખૂબ જ દુઃખી થયો. ત્યારે વૃદ્ધ સુથારે કહ્યું કે આ બધું ભગવાનની મરજી છે. આ પછી મંદિરમાં જગન્નાથ જી, બલભદ્ર જી અને સુભદ્રા જીની અધૂરી મૂર્તિઓ જ સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી.
આ અંગે અનેક માન્યતાઓ પ્રચલિત છે. તમામ માન્યતાઓમાં ભગવાન જગન્નાથ, બલભદ્ર જી અને સુભદ્રા જીની મૂર્તિઓ બનાવવાની કથાઓ અલગ-અલગ રીતે કહેવામાં આવે છે.
જગન્નાથ પુરી કેવી રીતે પહોંચવું
ભુવનેશ્વર ઓડિશામાં પુરીનું સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ છે. આખું શહેર લગભગ 60 કિમી દૂર છે. પુરી પહોંચવા માટે દેશના મોટા ભાગના મોટા શહેરોમાંથી ઘણી ટ્રેનો સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે. આ શહેર અન્ય રાજ્યો અને મુખ્ય શહેરો સાથે રોડ માર્ગે સારી રીતે જોડાયેલું છે.
